Zuid-Tirol | Page 5

een druk bezochte school voor
kunsthandwerk, waar uitstekende leeraars onderwijs geven. Een deel
der voortbrengselen van uitsluitend huisarbeid--fabrieken of
werkplaatsen vindt men er niet--wordt coöperatief verkocht; daaraan
ontleent een deel der bevolking eene voldoende mate van welvaart.
Sinds tal van jaren was filigrijnarbeid in goud en zilver te Cortina
inheemsch,--maar zooals altijd bij zulke uit zich zelf opgekomen
bedrijven, hield men vast aan enkele oude vormen, die jaar in jaar uit
vervaardigd werden en dan het koopende publiek van elders, door hun
eenvormigheid, verveelden. Het degelijke kunsthandwerkonderwijs
heeft hierin verbetering gebracht, en thans worden de meest
uiteenloopende modellen voor tal van doeleinden vervaardigd; de
oorspronkelijken smaak is echter als hoofdkenmerk behouden.
Daarnaast ontwikkelde zich eene afdeeling voor inlegwerk, hout op
hout in verschillende kleuren, metaal op hout, enz. Daarvan waren niet
alleen eenvoudige kleine voorwerpen, maar ook prachtstukken, groote
kasten en kleinere meubels tentoongesteld.
Er zijn in den omtrek van Cortina tal van aangename tochtjes te maken,
die de plaats zeer geschikt maken voor langduriger verblijf. Er zijn
thans reeds veel hotels, en er worden nog een drietal hotelpaleizen
bijgebouwd, waarbij men zich beijverde de fraaiste punten uit te
kiezen.

Van Cortina koos ik voor den weg naar Caprile, dien over den Giau-pas.
Voor dien tocht is het niet strikt noodig een gids te nemen,--maar mijne
kaart wees me niet voldoende den weg, en daarom besloot ik ditmaal
niet alleen te gaan. Het tarief was voor dezen tijd van het jaar (begin
Juli) 10 kronen, en 's morgens zeer vroeg toog ik met Florinde
Pompanon op 't pad. Dadelijk buiten Cortina ging het reeds door
weidevelden omhoog, langs een paar gehuchten, om spoedig bij de
Albergo Pocal den weg te verlaten en de bosschen in te gaan. Het weêr
was opgehelderd en de wandeling onder de dichte boomen aangenaam;
van tijd tot tijd een aardig kijkje op den bergrug der Cinque-Torri, vijf
rotstorens die uit den bergkam omhoog schieten; weer eens over de
italiaansche grenzen, en ten laatste uit het bosch, om op de weiden der
Giau-Alp aan te komen. Bij een boerenhuis werd gerust en wat melk
gekocht, heerlijk versch en keurig van smaak; marktprijs van melk is
daar niet en voor 10 centen kan men meer krijgen dan men gebruiken
kan. Maar de bewoners dier afgelegen hutten zijn arm, en een dorstig
reiziger is voor hen een buitenkansje; ze wonen daar alleen des zomers,
ter bewaking van het hun toevertrouwde vee en tot het maken van kaas;
maar aan die tijdelijke verblijven, zoowel voor de menschen als voor
het vee, wordt wel wat weinig ten koste gelegd.
Onderweg hadden reeds tal van kleine gebouwtjes, hier en daar in de
bergen verspreid, mijne aandacht getrokken; we kwamen dicht langs
een dier huisjes, dat niet voor woning bestemd bleek te zijn. Een
armoedig gekleede man kwam er uit en begon een druk gesprek met
mijnen gids; het was een voor mij ten eenenmale onverstaanbaar patois;
slechts één woord hoorde ik dikwijls "finanz". Wat verder werd de gids
weêr aangeroepen, en trof mij in het gevoerde gesprek weer dat zelfde
woord. Hoe kwamen die arme kerels daar onder elkaar zoo druk aan 't
praten over financiën? De gids gaf mij de volgende verklaring. De
gebouwtjes worden in den zomer gebruikt tot het opbergen van het ter
plaatse gewonnen hooi, dat dan niet dan zeer bezwaarlijk naar de lager
gelegen boerderijen vervoerd kan worden. Ligt er in den winter sneeuw,
dan kan het vervoer zonder groote inspanning per slede geschieden. Nu
waren de huisjes nog ledig en werden dan dikwijls door smokkelaars
gebruikt om goederen in te bewaren, die dan des nachts, of wanneer
men de streek vrij wist van belastingambtenaren, naar eene volgende

schuilplaats of naar hunne bestemming vervoerd werden. De mannen
die den gids aanspraken of aanriepen, waren smokkelaars of hunne
handlangers en trachtten van hem te weten te komen of er ook
belastingambtenaren op weg waren, en of hij ook wist waar de
ambtenaren van Cortina heen waren. De ambtenaren der belastingen
worden daar met den naam van het bestuursdepartement waartoe zij
behooren aangeduid als "finanzer" in het duitsch, en "finanz" in het
patois. Dat was het door mij opgevischte woord. Blijkbaar was de gids
zeer bereid om de smokkelaars in te lichten, en ik moet erkennen dat
deze geen betere correspondenten konden uitkiezen, dan die steeds op
de bergpaden heen en weêr trekkende vrienden.
Nog eene fraaie wandeling berg op bracht mij op den Giau-pas; zoo'n
laatste stijging na een marsch van eenige uren is altijd een zwaar werk,
maar in dit geval werd het alweder ruimschoots beloond. De pas ligt
tusschen twee tamelijk steil opgaande bergtoppen, de Punta di Zonia en
de Monte Gusella, en biedt aan weêrszijden een wonderlijk mooi
uitzicht. Ik rustte er langer dan noodig was, om te bekomen van het
laatste klimmen en gaf me