Prometheus ontboeid

A free download from www.dertz.in

The Project Gutenberg EBook of Prometheus ontboeid, by Percy
Bysshe Shelley
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org

Title: Prometheus ontboeid
Een lyrisch drama in vier bedrijven
Author: Percy Bysshe Shelley
Translator: Alex. Gutteling
Release Date: February 22, 2006 [EBook #17822]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
0. START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK
PROMETHEUS ONTBOEID ***
Produced by Miranda van de Heijning, Valère Swinnen and
the
Online Distributed Proofreading Team at
http://www.pgdp.net

PROMETHEUS ONTBOEID
WERELDBIBLIOTHEEK
ONDER LEIDING VAN L. SIMONS
SHELLEY
PROMETHEUS ONTBOEID

EEN LYRISCH DRAMA
IN VIER BEDRIJVEN
VERTAALD DOOR
ALEX. GUTTELING
HET RECHT VAN VERTOONEN VOORBEHOUDEN
VOLGENS
DE WET OP HET AUTEURSRECHT
UITGEGEVEN DOOR DE
MAATSCHAPPIJ VOOR
GOEDE
EN GOEDKOOPE
LECTUUR--AMSTERDAM
*INLEIDING*
Tot dit gedicht van Shelley is de lezing van Aeschylus' "Prometheus
Geboeid", waarvan het vervolg: "Prometheus Ontboeid" verloren is, de
aanleiding geweest. Talrijke regels en brokstukken in het engelsche
drama herinneren aan het grieksche, wat men reeds voldoende kan zien,
al kent men, zoo als ik, hiervan alleen de vertaling van Elisabeth
Browning. Wat meer is: de grootsche figuur van Prometheus is bij
Aeschylus geen andere dan bij Shelley. Aeschylus zag in zijn daad ook
het nuttelooze, hij liet het koor hem toeroepen: "O vriend, schouw en
zie! wat is al de schoonheid van het menschdom?--kan het schoon zijn?
Wat is al zijn sterkte?--is het sterk? En wat voor hoop kunnen zij
dragen, deze stervende levenden; die éen dag leven? En ziet gij niet,
mijn vriend, hoe zwak en traag, en als een droom, dit arme blinde
menschdom gaat, afgedreven van zijn doel? En hoe geen
menschetwisten kunnen verwarren de harmonie van Zeus?"--maar toch
rijst uit dit drama, dat door dit besef van het wanhopige van
Prometheus' streven wezenlijk een drama is, bewonderenswaardig
reusachtig de gestalte van hem, die de menschen zoo liefhad, dat hij om
hen den toorn van Zeus trotseerde.
Prometheus is de grieksche Heiland. Door zijn hulp werd Jupiter (Zeus)
de opperste der Goden, op voorwaarde dat hij den mensch zou ontzien.
Jupiter brak zijn belofte en Prometheus alleen weerhield den tyran, het
menschdom te vernietigen. Hij eindelijk stal uit den hemel het vuur, dat
het in staat stelde een gelukkiger leven te leiden. Alles wat het tot troost
en hulp kon krijgen, ontving het van Prometheus, die tot straf aan den

Kaukasus geketend en gemarteld werd. Maar hij wist een geheim: op
welke wijze Jupiter eenmaal zou vallen en hij bevrijd worden. Jupiter
trachtte hem dit geheim te ontrukken. In het tweede gedicht van
Aeschylus moet het onderwerp geweest zijn, hoe hij erin slaagde zijn
val te voorkomen tegen den prijs van een verzoening met Prometheus
en diens bevrijding. Shelley heeft deze oplossing, die hem weinig
verheven voorkwam en in strijd met Prometheus' karakter in Aeschylus'
eerste drama, versmaad en voorgesteld, alsof Prometheus nu nog lijdt
en lijden zal tot Jupiters ondergang, waarna hij het menschdom
verlossen zal uit alle ellende.
Shelley heeft het moderne verlangen naar een vrije, liefdevolle
menschenwereld uitgestort in dit beeld: Prometheus: de onbedwingbare
"Moed," "Wijsheid" en "duldende Liefde," lang geboeid door Jupiter:
den wereldregeerder, éen naam voor duizend Goden, waarvoor de
menschen ooit knielden, tot Demomorgon: de Eeuwigheid, dezen
neerstort en Hercules: de Kracht, Prometheus bevrijdt, die zich dan
hereenigt met Asia: de "schaduw van onaanschouwde Schoonheid,"
waarna de wereld en de gemeenschap der menschen gelijk worden aan
een paradijs.
De schoonheid van deze schepping ligt in de titanische kracht ervan,
die samengaat met de wonderbare fijnheid en innigheid die Shelley
altijd kenmerken; in de macht van verbeelding en de grootschheid van
gedachte; in de zuiverheid van geluid en den zeldzamen, misschien
nooit geëvenaarden rijkdom van zang. Er is een stijging in, die
eindelijk gejubel wordt; het is na de verschrikkingen in den aanvang, de
openbarsting van een verrukkelijke lente: men voelt er de heerlijkheid
in van het italiaansche voorjaar, waarin het geschreven werd.
Daarentegen is alles, wat tot den vorm in engeren zin behoort, van een
opmerkelijke losheid. Shelley's poëzie is een fontein die zijn bekken
overstroomt, een vulkaan van onberekenbare uitbarstingen, maar geen
bouwwerk. De compositie van zijn "Prometheus" is zelfs zwak te
noemen. Alles hangt er af van den val van Jupiter, en hoe schetsmatig
wordt deze behandeld, terwijl bijkomstige tafereelen een groote ruimte
beslaan! In maat, strofenbouw en rijmen gebruikt hij vele vrijheden, die

evenwel nooit aan de schoonheid der verzen afbreuk doen en haar zelfs
vaak verhoogen, omdat die schoonheid berust op de ritmische vaart en
den zang van Shelley's verzen, op de levende bewogenheid van zijn
stem dus, en niet op de kunst-verfijning, waarmee sommigen die
bewogenheid bedwingen in de strakste beperkingen.