Het settlement Malakka en het sultanaat Perak

Het settlement Malakka en het
sultanaat
by F. J. Agassis

The Project Gutenberg EBook of Het settlement Malakka en het
sultanaat
Perak, by F. J. Agassis This eBook is for the use of anyone anywhere at
no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it,
give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg
License included with this eBook or online at www.gutenberg.org
Title: Het settlement Malakka en het sultanaat Perak De Aarde en haar
Volken, 1908
Author: F. J. Agassis
Release Date: June 25, 2007 [EBook #21926]
Language: Dutch
Character set encoding: ISO-8859-1
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HET
SETTLEMENT MALAKKA ***

Produced by Jeroen Hellingman and the Online Distributed
Proofreading Team at http://www.pgdp.net/

Het settlement Malakka en het sultanaat Perak.
Naar het Fransch van F. J. Agassis.
De stad Malakka en haar economische beteekenis.--De toekomst der
caoutchouc op het schiereiland.--De tinmijnen van Perak.-- Degelijke
exploitatie van het gebied door particulieren of door europeesche
ondernemingen.--De verschillende mijncentra. --De rijkdom van Perak.
Op het schiereiland Malakka bezitten de Engelschen drie settlements of
middelpunten van koloniale vestigingen, namelijk het eiland Poeloe
Pinang met het territorium Wellesley op het vasteland en de eilanden
Dinding; verder het gebied van Malakka en het eiland Singapore met
erbij behoorend gebied. Al die bezittingen zijn gelegen in het
Zuidwesten en Zuiden van het schiereiland Malakka; ze zijn niet zeer
uitgestrekt, maar hebben een uitstekende ligging aan de straat van
Malakka, den gewonen en verplichten weg voor den europeeschen
handel met het uiterste Oosten, en aan die ligging hebben ze hun
belangrijkheid te danken.
Als een enclave tusschen die bezittingen van Engeland, staande onder
britsche suzereiniteit, vindt men er het uitgestrekte sultanaat Perak,
welks natuurlijke hulpbronnen, voor zoo ver ze reeds zijn geëxploiteerd,
van groot economisch gewicht zijn. Singapore, de grootste stad van de
britsche bezittingen in het verre Oosten, heeft haar stadsgebied liggen
op het eilandje van denzelfden naam. Wij brengen het thans niet onder
de aandacht onzer lezers. Wat ons zal bezighouden, is Malakka en het
sultanaat Perak.
De beroemde stad Malakka, die vroeger een der handelsmiddelpunten
van het Oosten was, is door Singapore voorbijgestreefd; maar de plaats
heeft nog het prestige behouden van een beteekenisvol verleden.
Voordat de Portugeezen onder bevel van Albuquerque zich hadden
meester gemaakt van de stad in 1510, werd zij reeds sinds langen tijd
bezocht door perzische kooplieden, door Mooren en Arabieren en door
handelaars uit China en Japan. En het was niet alleen een
handelsentrepôt van fabelachtigen rijkdom, neen, de specerijen, het
goud, het tin, die in het gebied van Malakka werden gevonden, werden

als handelsartikelen uitgevoerd en deden Malakka wedijveren met Goa,
Ormoezd of Golconda; Ptolomaeus noemt Malakka daarom al "het
gouden schiereiland".
De portugeesche heerschappij, die honderddertig jaren duurde, was een
schrikbewind, dat de welvaart van Malakka deed verdwijnen. Door een
zeer streng gehandhaafd monopolie hebben de dweepzieke
beheerschers van de stad er allen vreemden handel kunnen weren. De
Hollanders, die eindelijk de groote stad aan hun concurrenten ontrukten,
hielden er alleen een handelsentrepôt en schenen noch tijd, noch
middelen te hebben, om de uitgestrekte terreinen, die erbij behoorden,
te exploiteeren. Zij legden een nieuwe stad aan den voet van de citadel
aan en scheidden die door diepe en breede grachten van de wijk der
Chineezen, gesticht tijdens hun bezetting van het maleische
schiereiland.
Malakka werd toen weer de opslagplaats van de voortbrengselen uit het
Uiterste Oosten, zonder echter zijn vroegeren luister terug te winnen.
De Hollanders deden weinig of niets, om de streek voor de beschaving
te openen en om de natuurlijke rijkdommen tot hun recht te doen
komen. Zij bepaalden er zich toe, de stad zelve te doen bezetten en de
forten, die haar moesten verdedigen. Eerst toen de tijd der engelsche
bezetting in 1795 kwam, scheen het, dat Malakka weer iets van zijn
ouden en grooten voorspoed terug zou krijgen.
De eerste daad der nieuwe meesters was de afschaffing van alle
monopolies en de openstelling van de haven voor vreemde schepen.
Het is waar, dat later de schepping van de haven op Poeloe Pinang en
vooral de stichting van Singapore in 1819 voor Malakka noodlottig
waren; maar de ontginning van de streken, waar Malakka de natuurlijke
hoofdplaats voor is, is ten deele een vergoeding voor wat de stad
verloren heeft als handelsentrepôt. Een bewijs voor die stelling is de
toeneming der bevolking.
In 1828 telde de stad 28.000 inwoners; thans wonen er 100.000
menschen. Ook de uitvoer en de invoer nemen toe; ze hadden in 1903
het cijfer van 8.700.000 francs voor den invoer en dat van 7.570.000
voor den uitvoer bereikt; in de haven van Malakka kwamen in dat jaar

binnen 1614 koopvaardijstoomers en 2641 inlandsche vaartuigen.
Men behoeft slechts op een dag, dat er markt wordt gehouden, enkele
uren in de stad door te brengen,