De legende en de heldhaftige, vroolijke en roemrijke daden | Page 2

Vlaamsche
boeken. De Coster en Dillens doen verscheidene reizen door Zeeland
en Vlaanderen: de "Legende van Uilenspiegel" was van dan af geboren
in De Coster's brein.
De Legende van Uilenspiegel en Lamme Goedzak, in de letterwereld
met ongeduld verwacht, verscheen in 1867 in een prachtige uitgave,
opgeluisterd met twee en dertig etsen van negentien talentvolle
kunstenaars.

Ziehier wat onder meer drie Fransche bladen zeiden van dat gewrocht:
La Liberté van 18 December 1868: "'t Is een heldendicht in proza,
waarin het bloed zoo rijkelijk vloeit als het bier. Men zou zeggen een
kermis rondom eenen brandstapel".
Le Constitutionnel, 9 December 1868, wijdde drie groote kolommen
aan Uilenspiegel, waarin de recensent het boek met Goethe's Faust
vergelijkt.
Le Corsaire: "'t Is een heldendicht in proza, 't is de verheerlijking van
den Vlaamschen geest".
Heel de Fransche pers deelde dit gevoelen en drukte hare bewondering
in de vleiendste artikelen uit.
Onze Busken Huët getuigde: "Hollanders noch Vlamingen bezitten een
werk over de XVIe eeuw in Vlaanderen, dat met het meesterwerk van
De Coster kan vergeleken worden".
Na Uilenspiegel verscheen nog: Voyage de noce (1872) en le Mariage
de Toulet (1879).
Edoch De Coster, die in het volle succes van de Légendes flamandes
zijne vriendin verloren had, zag zich op 29 Juli 1869, wanneer
Uilenspiegel zoo gunstig onthaald werd, nu nog zijne moeder
ontrukken.
Die ramp schokte hem diep in zijn reeds droevig bestaan, want De
Coster leefde veelal in armoede, niettegenstaande zijn talent en de
gunst waarmede zijne werken ontvangen werden. Schrale
schrijversrechten, karige toelagen, luttel betaalde lessen moesten hem
vrijwaren voor ellende. Hij kloeg dan ook, steeds denzelfden strijd te
moeten herbeginnen. In 1870 schreef hij: "Hoewel ik veel gewerkt heb
uit lust en uit liefde, begrijp ik, sedert minder dan drie jaar, de
schrikverwekkende waarde van het geld en de noodwendigheid van een
arbeid, die, genoegzaam betaald, den mensch, met den welstand, ook
vrijheid en vreugde schenkt".
Maar daarom legde hij zijne fierheid niet af.
Toen eindelijk de regeering, een tiental jaren vóór zijnen dood, er aan
dacht de verstandelijke hulpmiddelen van den grooten schrijver ten
behoeve van het onderwijs aan te wenden, was het te laat. Hij stak zoo
diep in schulden, dat zijne benoeming geen anderen uitslag opleverde
dan eene opschudding te verwekken onder zijne schuldeischers, die zijn
traktement aansloegen en hunne prooi niet meer loslieten.

Toen hij stierf, op 7 Mei 1879, verkeerde hij in de diepste ellende.
* * * * *
Den 22n Juli 1894 werd door het gemeentebestuur van Eisene een
eenvoudig doch treffend gedenkteeken van den beeldhouwer Samuel
ter nagedachtenis van De Coster ingehuldigd.

DE LAATSTE OOGENBLIKKEN VAN CHARLES DE COSTER.
Charles De Coster stierf op 7 Mei 1879, te Elsene, in het huis, dat den
hoek uitmaakt van de Gewijde-Boomstraat, en toen gehuurd werd door
een fruitverkooper. Heel de woning van den grooten kunstenaar
bestond uit de twee kamers op de eerste verdieping: de grootste was
zijn werkkabinet, de andere zijne slaapkamer; daarin stonden een
ijzeren bed, een kleine tafel, een houten kast, eenige stoelen.
Hij had zich den dag te voren te bed gelegd: de pisvloed waaraan hij
leed, en diens noodlottige gezellin, de longtering, waren plotseling
verergerd. Charles De Coster nam zelden zijne toevlucht tot
geneesheeren; een zijner vrienden nochtans, M. Kirkpatrick, verschrikt
over den voortgang van de kwaal, had den heer dokter Vaucleroy,
geneesheer aan de Krijgsschool, ontboden. Toen deze kwam, vond hij
aan de sponde van den zieke eene oppasster, die De Coster in zijn
verheven en grenzenloos medelijden met de onterfden en ongelukkigen,
bij zich genomen had. Deze arme vrouw, die bij den zieltogende
waakte, was zelve het toonbeeld des doods; heel haar aangezicht was
ingevreten door zweren. De geneesheer ging heen zonder hoop den
zieke te redden, maar hij voorzag toch geen dreigenden dood: hij zou 's
anderen daags namiddags terugkomen.
's Anderen daags scheen De Coster zijn nakend einde niet bewust te
zijn, want hij vroeg noch naar zijnen schoonbroeder, noch naar zijne
zuster, die hij aanbad. Doch hij wilde zich omringen van vrienden, als
om zijn lichaam en zijn hart te verwarmen. Hij liet deze roepen, die in
de nabijheid woonden: zoo werden Félix Bouré, de beeldhouwer, en
later ik zelf geroepen. Bouré was ziek; hij verwittigde zijn broeder,
mede een vriend van De Coster: de heer Bouré vond in het werkkabinet
kapitein Mertens die, diep bedroefd, in de kamer van den zieke niet
dorst gaan. Deze betoonde een levendige erkentelijkheid aan den heer
Bouré, die zijn bed wat gemakkelijker schikte en hem te drinken gaf.
Toen ik en mijne vrouw op onze beurt kwamen, richtte De Coster zich

op in zijn bed en herkende mij heel goed. Kloekmoedig in het aanschijn
van den dood, had hij nog het gedacht om den heer Bouré en mij aan
elkander voor te stellen. De heer Bouré bevestigde mij