Chartvlarivm Ecclesiae Sancti 
Petri de
by Ulysse Chevalier 
 
The Project Gutenberg EBook of Chartvlarivm Ecclesiae Sancti Petri 
de 
Bvrgo Valentiae Ordinis Sancti Avgvstini, by Ulysse Chevalier This 
eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no 
restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it 
under the terms of the Project Gutenberg License included with this 
eBook or online at www.gutenberg.net 
Title: Chartvlarivm Ecclesiae Sancti Petri de Bvrgo Valentiae Ordinis 
Sancti Avgvstini 
Author: Ulysse Chevalier 
Release Date: April 8, 2005 [EBook #15582] 
Language: Latin 
Character set encoding: ISO-8859-1 
*** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK 
CHARTVLARIVM ECCLESIAE *** 
 
Produced by Robert Connal and the Online Distributed Proofreading 
Team from images generously made available by gallica (Bibliothèque 
nationale de France) at http://gallica.bnf.fr.
SOCIÉTÉ D'ARCHÉOLOGIE DE LA DROME. 
 
CHARTVLARIVM 
ECCLESIAE 
SANCTI PETRI DE BVRGO 
VALENTIAE 
ORDINIS SANCTI AVGVSTINI. 
Ex monumentis ineditis descripsit, prolegomenis & notis illustravit, 
indicibus auxit 
C.-U.-J. CHEVALIER 
S.C.E. diaconus. 
 
CHARTVLARIVM 
SANCTI PETRI DE BVRGO. 
* * * * * 
I. 
Carta de officio & dignitate Prioris Burgensis ecclesie.[A] 
PRIOR[1] primum comuni consilio canonicorum talis eligi debet, qui 
ecclesie & universe dispensationi tocius comunie idoneus habeatur. 
Deinde assensu abbatis in capitulo ab universo conventu voluntarie 
approbatus pompatice in ecclesiam ductus, ad dexteram abbatis ab ipso 
abbate collocari debet; primus cantare, ultimus legere[2], curam 
universorum gerere. Si quid inhonestum aut emendandum fuerit,
corrigere & emendare. Dum abbas non affuerit, clericos in choro 
communi consilio & voluntate canonicorum elevare, capiscolium & 
rectorem scolarum in capitulo consilio & voluntate canonicorum 
[pone]re. Primus de universis necessariis communie[3], intrinsecus sive 
extrinsecus respondere. Baiulum,[4] cellerarium[5] & omnem familiam 
providere & custodire, sacramenta in capitulo cum canonicis & 
procuratoribus capere, intus & extra curiose administrare; procuratores, 
sive dispensatores communie ceterarumque rerum consilio 
canonicorum disponere, claves commendare, iusticias & iudicia in 
capitulo pertractare, hac definire. Si vero prior defuerit, deliberacione 
& iudicio procuratorum aliorumque canonicorum iusticie & iudicia 
pertractanda hac definienda sunt, nisi tanta vel talis interveniat causa, 
que definiri non valeat. Tunc ad abbatem recurratur, ut in capitulo cum 
canonicis per ipsum diffiniatur. Prior in comutationibus sive in 
venditionibus ubique terciam partem sibi recipit, nisi in propriis 
ecclesie possessionibus [nec non] in condaminis[6], & in clauso[7], & 
in prato, & in devisio[8], & in feudis canonicorum. Prioris sunt domus 
& casamenta, a domo Giraldi Chaulet usque ad vallum [d]e las 
Torloicheiras, & tenementu[m Ga]landi & vinea de Ylice. Deficiente 
priore, omnia que prioratus sunt debent ad communiam canonicorum & 
mensam redire, unde accepta fuerunt. Prior in refectorio primus ad 
tintinnabulum sedet, solus comedit, duplicem capit cibum, in 
comestionibus carnium & piscium, exceptis volucribus de quibus tercia 
pars ei minuitur. In consultis primus; Benedicite suum est; nichil de 
rebus ecclesiasticis sive communie sine canonicis vel procuratoribus 
agere habet, nisi forte grandis interveniat causa. Quicquid ad ecclesiam 
vel ad communiam attinet consilio canonicorum agendum est. Placita 
enim vicarie & negocia causarum hominum universe terre communie, a 
priore sive a procuratoribus cum canonicis in claustro pertractanda sunt. 
Lex communiter canonicorum est. In gatgeriis[9] quas communia 
acceperit, si quid venditionis vel commutationis evenerit totum 
communie erit. 
Nos B. Ebredunensis Archiepiscopus[10], & P. succentor 
Parisiensis[11], oculata fide ista predicta vidimus in cartolario ecclesie 
Sancti Petri de Burgo, & legimus de verbo ad verbum[12].
[A] Transcription de l'original d'un extrait sans date du Cartulaire de 
Saint-Pierre du Bourg (voir Notice paléographique préliminaire), 
parchemin de 23 lignes. Le dos porte cet autre titre: De dignitate & 
officio prioris, avec cette note: tamen nullam datam habet & parum 
valet. Cette charte, comme l'insinue la souscription, a eu deux sceaux 
pendants sur double queue, dont il ne reste que les attaches. 
[1] Dans les monastères, le prieur avait le premier rang après l'abbé, & 
gouvernait en son absence sous le titre de prieur claustral. Les 
obédiences ou membres d'une abbaye étaient sous l'autorité d'un prieur: 
il prenait le nom de conventuel quand il ne reconnaissait pas de 
supérieur; tel fut celui du Bourg de Valence après la transformation de 
l'abbaye en collégiale (voir Notice historique prélim.). Cet ancien statut 
règle ses obligations et ses droits. 
[2] Dans la récitation de l'office canonial, c'est au plus digne du choeur 
d'entonner la première antienne & de lire la dernière leçon des 
nocturnes. 
[3] Biens possédés en commun, dont le produit était affecté aux besoins 
de la communauté. 
[4] Bajulus, économe, chargé de l'administration des biens. 
[5] De cella, sommelier, pourvoyant au réfectoire. 
[6] Condamina, terre directement exploitée par le seigneur. 
[7] Clausum, enclos, ou terrain renfermé dans la clôture conventuelle. 
[8] Devisium, anciennement devèse, pâturage réservé & défendu. 
[9] Gageria, bien mobilier ou immeuble donné en nantissement au 
créancier (voir ch. III & IV). 
[10] D'après son écriture, cette charte remonte à la fin du XII^{e} siècle 
ou aux premières années du XIII^{e}. A cette époque, les annales de    
    
		
	
	
	Continue reading on your phone by scaning this QR Code
	 	
	
	
	    Tip: The current page has been bookmarked automatically. If you wish to continue reading later, just open the 
Dertz Homepage, and click on the 'continue reading' link at the bottom of the page.