Gwaith Samuel Roberts | Page 2

golwg tua'r Amerig. Squire Speedwell yn ymyrryd.
Yr ysgwrs rhwng Lord Protection a John Careful. Swn y bytheuaid.
Meistr tir a steward. Ymadael o Gilhaul.
Yr Highminds yn denantiaid newyddion. Mynd i'r dim. Cilhaul ar law.
Y steward yn sylweddoli anhawsterau'r ffermwyr. Hen wr Hafod
Hwntw. Gweld colled am ffermwyr gonest di-dderbyn wyneb.
III. BYWYDAU DISTADL.
[Ysgrifennodd S.R. hanes rhai adwaenai, yn fyrr iawn, yn y Cronicl.
Distadl oeddynt, ac y mae swyn pennaf bywyd Cymru yn eu hanes
dinod. Nid oes le yn y gyfrol hon ond i ddau yn unig o'r llu, sef
cardotes a gwas ffarm.]
Mary Williams, Garsiwn
Thomas Evans, Aber
Y Darluniau.
Samuel Roberts
Darlun o'r Oriel Gymreig, dynnwyd gan y diweddar
John Thomas.
Bwthyn ym Maldwyn
O'r Oriel Gymreig.
"Mewn hyfryd fan ar ael y bryn,
Mi welwn fwthyn bychan;
A'i furiau yn galchedig wyn,
Bob mymryn, mewn ac allan"
Pont Llanbrynmair
O'r Oriel Gymreig.
Dan Haul y Prydnawn
O'r Oriel Gymreig.
Darlun o dai yn

Llanbrynmair dan dywyniad haul yr Hydref.
Cyflwynwyr Tysteb S. R.
O'r Oriel Gymreig.
Cyflwynwyd y dysteb yn Lerpwl yn union wedi dychweliad S. R. o'r
America. Eistedd Caledfryn yn y canol, a'i bwys ar ei ffon. Ar ei law
chwith eistedd S.R., a J. R. yn agosaf ato yntau. Wrth gefn y ddau
frawd saif y Gohebydd, eu nai, a chadwen ar ei fron. Yn union y tu cefn
i S. R., yn dalaf o bawb sydd ar eu traed, saif Mynyddog.
Ffrwd y Mynydd
O'r Oriel Gymreig.
Darlun o olygfa yn ucheldir
Llanbrynmair.
My Lord
H. Williams.
Talu'r Rhent
H. Williams.
CANIADAU BYRION.
[Bwthyn ym Maldwyn: sr9.jpg]
Y TEULU DEDWYDD.
Wrth ddringo bryn ar fore teg,
Wrth hedeg o'm golygon,
Gan syllu ar afonig hardd,
A gardd, a dolydd gwyrddion;
Mewn hyfryd fan ar ael y bryn
Mi welwn fwthyn bychan,
A'i furiau yn galchedig wyn
Bob mymryn, mewn ac allan.
Canghennau tewfrig gwinwydd ir
Addurnant fur y talcen,
A than y to yn ddof a gwar
Y trydar y golomen;
O flaen y drws, o fewn yr ardd,

Tardd lili a briallu;
Ac O mor hyfryd ar y ffridd
Mae blodau'r dydd yn tyfu.
Wrth glawdd yr ardd, yn ngwyneb haul,
Ac hyd y dail, mae'r gwenyn
Yn diwyd gasglu mel bob awr
I'w diliau cyn daw'r dryc-hin;
Ar bwys y ty, mewn diogel bant,
Mae lle i'r plant i chwareu;
Ac yno'n fwyn, ar fin y nant,
Y trefnant eu teganau.
O fewn y ty mae'r dodrefn oll,
Heb goll, yn lan a threfnus;
A lle i eistedd wrth y tan
Ar aelwyd lan gysurus;
Y Teulu Dedwydd yno sy
Yn byw yn gu ac anwyl;
A phob un hefyd sydd o hyd
Yn ddiwyd wrth ei orchwyl.
Ychwaith ni chlywir yn eu plith
Neb byth yn trin na grwgnach,
Ond pawb yn gwneyd eu goraf i
Felysu y gyfeillach;
Mae golwg iachus, liwus, lon,
A thirion ar bob wyneb;
A than bob bron y gorffwys hedd,
Tagnefedd, a sirioldeb.
Pan ddel yr hwyr, ac iddynt gwrdd,
Oddeutu'r bwrdd eisteddant;
Ac am y bwyd, o hyd nes daw,

Yn ddistaw y disgwyliant;
Pan ddyd y fam y bwyd gerbron
Gwnant gyson geisio bendith;
Ac wedi 'n, pan eu porthi gant,
Diolchant yn ddiragrith.
Ar air y tad, a siriol wen,
A'r mab i ddarllen pennod;
Ac yna oll, mewn pwysig fodd,
Codant i adrodd adnod;
Yr emyn hwyrol yn y fan
Roir allan gan yr i'angaf,
Ac unant oll i seinio mawl
Cysonawl i'r Goruchaf.
Y tad a dd'wed ddwys air mewn pryd
Am bethau byd tragwyddol;
Y fam rydd ei Hamen, a'r plant
Wrandawant yn ddifrifol;
Wrth orsedd gras, o flaen yr Ior,
Y bychan gor gydblygant;
A'u holl achosion, o bob rhyw,
I ofal Duw gyflwynant.
Am ras a hedd, a nawdd y Nef,
Y codant lef ddiffuant;
A Duw a ystyr yn gu-fwyn
Eu cwyn a'u holl ddymuniant;
Ac O! na fedrwn adrodd fel
Mae'r tawel Deulu Dedwydd,
Mewn gwylaidd barch, ond nid yn
brudd,
Yn cadw dydd yr Arglwydd.
Yn fore iawn, mewn nefol hwyl

I gadw'r wyl cyfodant;
Ac wedi ceisio Duw a'i wedd,
I'w dy mewn hedd cydgerddant;
Fe'u gwelir gyda'r fintai gu
Sy'n cyrchu i'r addoliad;
Ac yn eu cor, ym mhabell Ion,
Yn gyson ceir hwy'n wastad.
Ceir clywed mwynber leisiau'r plant
Mewn moliant yn cyfodi,
A'u gweld yn ddifrif-ddwys o hyd,
Ac astud, wrth addoli;
Ni wag ymrodiant i un man
I hepian na gloddesta;
Ond bydd eu calon gyda gwaith
A chyfraith y Gorucha'.
Pob un, a'i Feibl yn ei law,
I'r ysgol ddaw'n amserol;
Ac yn eu cylch fe'u ceir bob pryd
Yn ddiwyd a defnyddiol;
Pan ddeuant adre'r nos yn nghyd
I gyd, a'r drws yn nghauad,
Dechreuant ddweyd yn bwysig rydd
Am waith y dydd, a'u profiad.
Mor fwyn eu can! mor ddwys pob gair,
Ac O mor daer eu gweddi!
A Duw yn siriol wenu ar
Y duwiol hawddgar deulu;
Gwir nad oes ganddynt ddodrefn aur,
Na disglaer lestri arian,
Na llawrlen ddrudfawr yn y ty,
Na gwely-lenni sidan.

Ni feddant seigiau mawr eu rhin,
Na melus win na moethau,
Na thuedd byth i flysio'n ffol
Frenhinol